Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τάρο Γιόκο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γιόκο Τάρο
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
横尾太郎 (Ιαπωνικά)
Γέννηση6  Ιουνίου 1970[1]
Ναγκόγια
Χώρα πολιτογράφησηςΙαπωνία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΙαπωνικά
ΣπουδέςKobe Design University
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταvideo game developer
video game writer
σχεδιαστής βιντεοπαιχνιδιών
σεναριογράφος
ΕργοδότηςCavia
Namco
Αξιοσημείωτο έργοDrakengard
Περίοδος ακμής1994
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Τάρο Γιόκο (ιαπωνικά: 横尾 太郎, Χέπμπορν: Yokō Tarō, 6 Ιουνίου 1970) είναι Ιάπωνας σκηνοθέτης και συγγραφέας βιντεοπαιχνιδιών. Ξεκίνησε την καριέρα του στην πλέον χρεοκοπημένη εταιρεία Cavia και έγινε ευρύτερα γνωστός για τις σειρές Drakengard και τα spin-offs του, Nier και Nier: Automata.

Ο Γιόκο έγινε γνωστός για το στυλ του στον σχεδιασμό των παιχνιδιών, το οποίο χαρακτηρίζεται από αντισυμβατικές σχεδιαστικές επιλογές και ιστορίες. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του έργου του είναι η εξερεύνηση της σκοτεινής πλευράς του ατόμου. Η τεχνική της γραφής του, που έχει περιγραφεί ως "συγγραφή προς τα πίσω", περιλαμβάνει την προβολή του τέλους της ιστορίας στην αρχή, και την ξεδίπλωση της αφήγησης προς τα πίσω από εκείνο το σημείο.

Ο Γιόκο γεννήθηκε στις 6 Ιουνίου του 1970 στην Ναγκόγια του νομού Αΐτσι.[2] Αρχικά, δεν σκόπευε να κάνει καριέρα στον χώρο των βιντεοπαιχνιδιών, αλλά αφού εργάστηκε για τις Namco και Sony, εισήχθη στην Cavia και έγινε σκηνοθέτης και συγγραφέας για το πρώτο παιχνίδι της σειράς Drakengard. Έκτοτε, εργαζόταν εκτενώς σε κάθε παιχνίδι της σειράς (εκτός από το Drakengard 2, αλλά και σε τίτλους για κινητά τηλέφωνα, αφού έγινε ελεύθερος επαγγελματίας μετά την ενσωμάτωση της Cavia στην AQ Interactive.

Οι γονείς του συνήθως έλλειπαν από το σπίτι του λόγω των εργασιών τους και έτσι ο Γιόκο μεγάλωσε κυρίως με τη γιαγιά του, η οποία άφησε έντονα το αποτύπωμά της επάνω του.[3] Κατά τα νεαρά του χρόνια, ο Γιόκο άκουσε για ένα συμβάν, το οποίο τον επηρέασε στο μετέπειτα έργο του ως συγγραφέα: ενώ ένας γνωστός του ήταν σε έναν εμπορικό δρόμο με την παρέα του, ένας από αυτούς που περπατούσε σε ένα ψηλό κτήριο γλίστρησε και απεβίωσε από την πτώση. Αρχικά, το γεγονός αυτό ο Γιόκο το θεώρησε "φρικιαστικό", ωστόσο αργότερα του πρόσθεσε και ένα αστείο στοιχείο.[4] Σπούδασε στο Kobe Design University τη δεκαετία του 1990 και αποφοίτησε τον Μάρτιο του 1994.[2][5]

Αρχικά, ο Γιόκο δεν είχε σκοπό να κάνει καριέρα στον κλάδο των βιντεοπαιχνιδιών, αλλά ένα μήνα μετά την αποφοίτησή του πήρε την πρώτη του δουλειά ως 3D CGI σχεδιαστής για την Namco.[2][6][7] Το 1999 εισήχθη στη Sugar & Rockets Inc., μία πλέον χρεοκοπημένη second-party εταιρεία ανάπτυξης που ανήκε στην Sony Computer Entertainment. Το 2001 και ένα χρόνο μετά την ενοποίηση με τη Sony, ο Γιόκο ξεκίνησε να εργάζεται για την Cavia.[2] Εκείνη την εποχή ενεπλάκη στη δημιουργία του παιχνιδιού Drakengard. Ενώ ο συμπαραγωγός Τακούγια Ιβασάκι, σκόπευσε να πάρει το ρόλο του σκηνοθέτη, αναμείχθηκε με άλλα πρότζεκτ, και έτσι ζητήθηκε από τον Γιόκο να αναλάβει τις σκηνοθετικές υποχρεώσεις.[8] Επίσης, βοήθησε στη δημιουργία του της ιδέας του σεναρίου και των χαρακτήρων, όπως επίσης στη συγγραφή του σεναρίου με την Σαβάκο Νατόρι.[9][10][11] Κατά τη διάρκεια της παραγωγής, ο Γιόκο δυσαρεστήθηκε με τον αριθμό των αλλαγών που ζητήθηκε να γίνουν από το συμβουλευτικό επιτελείο του παιχνιδιού, σε σημείο να αποφασίσει να μην ξαναδουλέψει σε άλλο Drakengard.[12] Ωστόσο, αργότερα ασχολήθηκε με την παραγωγή του Drakengard 2, για το οποίο χαρακτηρίστηκε στους τίτλους τέλους ως video editor και παραμένοντας ως μέλος του δημιουργικού προσωπικού του παιχνιδιού.[2][13] Η βασική του ιδέα για το παιχνίδι, ενώ ήταν απασχολημένος περισσότερο με άλλα πρότζεκτ, ήταν arcade στυλ με δράκους στο διάστημα. Αυτή η ιδέα απορρίφθηκε από το νέο σκηνοθέτη του παιχνιδιού, Άκιρα Γιασούι, με τον οποίο ήρθε σε αντιπαράθεση.[13]

Μετά την ολοκλήρωση του Drakengard 2 το 2005, ο Γιόκο ξεκίνησε να εργάζεται για το τρίτο παιχνίδι της σειράς. Κατά τη διάρκεια την ανάπτυξής του, η αρχική ιδέα αναπτύχθηκε τόσο πολύ που άλλαξε όνομά της σε Nier, ένα spin-off της σειράς. Παρόλα αυτά, ο Γιόκο συνέχισε να το θεωρεί ως το τρίτο παιχνίδι της σειράς.[14] Μετά την κυκλοφορία του Nier το 2010 και την προσχώρηση της Cavia στην AQ Interactive, ο Γιόκο αποχώρησε από την εταιρεία και ξεκίνησε καριέρα ως ελεύθερος επαγγελματίας.[15] Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ανέλαβε έναν άγνωστο ρόλο στην ανάπτυξη του βιντεοπαιχνιδιού της Square Enix με τίτλο Monster × Dragon.[16] Το μεγαλύτερο κομμάτι της δουλειάς του ως ανεξάρτητος επαγγελματίας απαρτίζεται από κυκλοφορίες παιχνιδιών για κινητά.[17]

Χρόνια αργότερα, ο Γιόκο συνεργάστηκε ξανά με διάφορους από τους συντελεστές του Drakengard και του Nier, με τους οποίους δημιούργησε το αληθινό sequel του Drakengard 2. Μετά την ολοκλήρωση του Drakengard 3 το 2013, ο Γιόκο πήγε "πίσω στην ανεργία".[18] Μετά από αυτό, ξεκίνησε να γράφει για σύντομο διάστημα σε μία ειδική στήλη του περιοδικού Famitsu με τίτλο "Taro Yoko's Circle of No Good Thinking" ("Ο Κύκλος Άχρηστης Σκέψης του Τάρο Γιόκο").[19] Το 2015, ανακοίνωσε ότι ξεκινά τη δική του εταιρεία, ονόματι Bukkoro, η οποία απαρτίζεται από τον ίδιο, τη σύζυγό του, Γιούκικο, και τη Χάνα Κίκουτσι, μυθιστοριογράφο και συγγραφέα των Nier και Drakengard 3.[20]

Ο Γιόκο έχει εκφράσει τη δυσαρέσκειά του απέναντι στις συνεντεύξεις. Η αιτία είναι, σύμφωνα με τη στήλη του στο Famitsu, ότι νιώθει πως οι developers βιντεοπαιχνιδιών δεν είναι διασκεδαστές ή σχολιαστές στο ίδιο τους το έργο, και ότι πιστεύει πως τα θέματα για τα οποία μιλούν σε αυτές θα ήταν υπερβολικά βαρετά για το κοινό που τις διαβάζει ή ακούει.[21] Όταν κάνει συνεντεύξεις, προτιμά να φορά μία μάσκα που απεικονίζει τον χαρακτήρα Emil του βιντεοπαιχνιδιού Nier για να αποφύγει τις φωτογραφίες, ενώ σε μία βιντεοσκοπημένη συνέντευξη σχετικά με το Drakengard 3, χρησιμοποίησε ένα γάντι-μαριονέτα.[22][23] Επίσης, έχει δηλώσει πως θέλει να είναι ευθύς όταν αναφέρει τις απόψεις του, καθώς θεωρεί ότι οι οπαδοί των βιντεοπαιχνιδιών αξίζουν την αλήθεια και την ειλικρίνεια.[11]

Ο Γιόκο είναι γνωστός για τη δημιουργία παιχνιδιών που διαθέτουν σκοτεινή, ανησυχητική ή ασυνήθιστη ατμόσφαιρα. Αυτό ανέφερε ως ο βασικός λόγος για τον οποίο προσχώρησε στο Monster × Dragon. Ο τρόπος γραφής του, την οποία ο ίδιος δεν έχει ξαναδεί σε άλλα έργα μυθοπλασίας, ονομάζεται "backwards scriptwriting" ("συγγραφή προς τα πίσω").[7] Την περιγράφει με την προβολή του τέλους της ιστορίας στην αρχή, και έπειτα την ξεδίπλωση της αφήγησης προς τα πίσω από εκείνο το σημείο.[7] Τότε, δημιουργεί κομβικά σημεία στην πλοκή που σχηματίζουν συναισθηματικές κορυφώσεις στην αφήγηση, προσθέτει λεπτομέρειες, τις διασκορπίζει σε όλη την αφήγηση, και έτσι ο παίκτης μπορεί να χτίσει τη σωστή συναισθηματική σύνδεση.[7] Σε συνδυασμό με τη διαδικασία της συγγραφής του σεναρίου, ο Γιόκο χρησιμοποιεί και μία δεύτερη μέθοδο γραφής, που αποκαλείται "photo thinking" ("σκέψη με τη φωτογραφία").[24] Ο ίδιος την περιγράφει ως μία μέθοδο με την οποία οπτικοποιεί και κρατά τα γεγονότα και τις συναισθηματικές κορυφώσεις σε τάξη κατά τη διάρκεια της ιστορίας.[24] Ως επιρροή του για αυτή τη μέθοδο έχει χαρακτηρίσει το βιβλίο The Memory Palace of Matteo Ricci του ιστορικού Τζόναθαν Σπενς.

Ο Γιόκο συνηθίζει να πειραματίζεται με το βιντεοπαιχνίδι ως μορφή και θεωρεί ότι πολλές εκθέσεις της αγοράς των βιντεοπαιχνιδιών καταστέλλουν τη δημιουργική ελευθερία των προγραμματιστών.[7][23] Πολλά από τα παιχνίδια του αντικατοπτρίζουν τα δικά του συναισθήματα για το θάνατο και το σωκρατικό τρόπο προβληματισμού του στο θέμα.[4] Ο Γιόκο θεωρεί ότι το φαγητό είναι ένα σημαντικό εργαλείο για τη δημιουργία ενός παιχνιδιού, καθώς πιστεύει πως διάφοροι τύποι φαγητού από όλο τον κόσμο μπορούν να τον βοηθήσουν να πάρει "μία αίσθηση" για το κοινό στο οποίο θα στοχεύσει το παιχνίδι.[25]

Τον ξενίζει το πώς οι παίκτες βαθμολογούνται ανάλογα με τις ικανότητές τους στο να σκοτώνουν χιλιάδες αντιπάλους με έναν "αυτάρεσκο" τρόπο στα βιντεοπαιχνίδια.[23] Επειδή η ιδέα του παίκτη να απολαμβάνει να σκοτώνει του φαινόταν τρελή, σχεδίασε τους βασικούς χαρακτήρες του πρώτου Drakengard να είναι τρελοί. Επίσης, ήθελε να ανακαλύψει τί ήταν αυτό που ωθούσε τους ανθρώπους να αλληλοσκοτώνονται.[23] Αργότερα στα Nier και Drakengard 3, ο Γιόκο εξερεύνησε το πώς δύο αντίπαλες πλευρές πιστεύουν πως κάνουν το σωστό σε ένα τραγικό γεγονός. Για το Nier, εμπνεύστηκε από τα γεγονότα των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 και του Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας.[23][26] Άλλη μία άμεση επιρροή στο παιχνίδι ήταν ο τρόπος παιχνιδιού της σειράς God of War, τον οποίο και ο ίδιος και ο παραγωγός Γιόσουκε Σάιτο θαύμαζαν.[27]

Έχει εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για τον "κενό και αδιάφορο" τύπο του θηλυκού χαρακτήρα στα βιντεοπαιχνίδια. Αυτή την αντιπάθεια αλλά και την αντιπάθεια απέναντι στο στερεοτυπικό ρομάντζο στα βιντεοπαιχνίδιαρόλων έχει απεικονίσει στην σημαντική χαρακτήρα των Drakengard ονόματι Furiae.[8] Άλλος ένας χαρακτήρας που εμπλέκεται σε αυτό είναι η πρωταγωνίστρια του Drakengard 3, Zero. Καθώς τη δημιουργούσε, ένοιωθε ότι θα ήταν ενδιαφέρον να φτιάξει μία χαρακτήρα πρώην ιερόδουλη, διότι αυτός ήταν ένας τύπος χαρακτήρα που εμφανιζόταν πολύ σπάνια στα βιντεοπαιχνίδια.[28]

Γενικότερα, ο Γιόκο δεν θεωρεί ότι η γραφή του είναι τόσο σκοτεινή όσο τη θεωρούν οι άλλοι, ενώ παραδέχεται ότι προσθέτει εσκεμμένα σκοτεινά στοιχεία.[4][29] Μία άλλη επιρροή στον τρόπο παιχνιδιού των δημιουργημάτων του ήταν το shoot 'em up παιχνίδι Ikaruga: επηρρέασε της ακολουθίες με την πτήση του δράκου στο Drakengard και τα bullet hell σημεία στο Nier -σημεία όπου πέφτουν ασταμάτητα σφαίρες στον χαρακτήρα. Ένας ακόμη τρόπος με τον οποίο το Ikaruga επηρρέασε τον Τάρο, είναι ο συγχρονισμός του gameplay με τη μουσική.[30]

Ο Γιόκο είναι νυμφευμένος με την Γιούκικο Γιόκο, μία εικονογράφο που εργαζόταν στη σειρά βιντεοπαιχνιδιών Taiko no Tatsujin και επίσης στο Drakengard 3.[2][20]

Έτος Τίτλος Ιδιότητα
1996 Alpine Racer 2 Σχεδιαστής φόντων
1998 Time Crisis II
2000 Chase The Express Συντονιστής
2001 Phase Paradox Σχεδιασμός παιχνιδιού, οπτικός σχεδιασμός
2003 Drakengard Σκηνοθέτης, σεναριογράφος
2005 Drakengard 2[2] Video editor
2010 Nier[7] Σκηνοθέτης, σεναριογράφος
2011 Monster × Dragon[31] Scenario supervisor
2012 Demons' Score[32] Συνσκηνοθέτης
2013 Drakengard 3 Δημιουργικός σκηνοθέτης, σεναριογράφος
2017 Nier: Automata Σκηνοθέτης, σεναριογράφος
SINoALICE[33] Δημιουργικός σκηνοθέτης
2019 Final Fantasy XIV[34] Σεναριογράφος YoRHa: Dark Apocalypse
Έτος Τίτλος Ιδιότητα
2013 Drag-on Dragoon: Utahime Five[35] Επιβλέπων
Drag-on Dragoon: Shi ni Itaru Aka[35]
2014 Drag-on Dragoon 3: Story Side[36]
Thou Shalt Not Die[37] Δημιουργός, συγγραφέας
2018 NieR:Automata: Long Story Short
NieR:Automata: Short Story Long
Έτος Τίτλος Ιδιότητα
2015 YoRHa[38] Δημιουργός, συγγραφέας
2016 Thou Shalt Not Die Zero[39] Δημιουργός
  1. 1,0 1,1 (Γαλλικά) BD Gest'. 43040. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 «Bukkoro / About». web.archive.org. 26 Ιουλίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  3. «『【日記】おばあちゃんが死んだ。』». ヨコオタロウの日記 (στα Ιαπωνικά). Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  4. 4,0 4,1 4,2 «「見えない壁」に取り囲まれたゲーム業界への想い。ヨコオタロウ氏が「ドラッグ オン ドラグーン3」やゲームの未来を語ったインタビューを掲載 - 4Gamer.net». web.archive.org. 15 Μαρτίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  5. «GDC 2014 Session Scheduler | Speaker: Taro Yoko». web.archive.org. 24 Ιουλίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  6. «ヨコオタロウ's interview(229published) - 「横尾さんと横尾さんの作られる作品が大好きです。横尾さんの発言を見ていると色々 ...」 - THE INTERVIEWS». web.archive.org. 26 Ιουλίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 «Drakengard, Nier Director Talks About Making Weird Games For Weird People - News - www.GameInformer.com». web.archive.org. 25 Ιουλίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  8. 8,0 8,1 電撃オンライン. «『ドラッグ オン ドラグーン』シリーズ座談会でヨコオタロウから飛び出す過去作の衝撃的真実…『DOD1』のアレは神様じゃない!?». 電撃オンライン (στα Ιαπωνικά). Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  9. 電撃オンライン. «『ドラッグ オン ドラグーン』シリーズ居酒屋座談会 with ヨコオタロウ on 仏滅。聖地・新宿で語られる『DOD』ぶっちゃけトーク». 電撃オンライン (στα Ιαπωνικά). Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  10. 電撃オンライン. «『DOD3』ジョシカイ、開幕。女性視点(映島×名取×白本×サガコ)で語られる『ドラッグ オン ドラグーン3』の狂気の深淵とは?【電撃DOD3】». 電撃オンライン (στα Ιαπωνικά). Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  11. 11,0 11,1 «Why Drakengard Had Forbidden Love Between Siblings And Other Insights». Siliconera (στα Αγγλικά). 16 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  12. «New Nier Will Stay Weird, But This Time With Platinum's Combat - GameSpot». web.archive.org. 17 Ιουνίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  13. 13,0 13,1 電撃オンライン. «『ドラッグ オン ドラグーン』シリーズ座談会、佳境へ。ヨコオタロウが暴く『DOD2』安井ディレクターの心の闇&『ニーア』反省話». 電撃オンライン (στα Ιαπωνικά). Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  14. «Drakengard 3 Producer And Creative Director Explain How It Came To Be». Siliconera (στα Αγγλικά). 5 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  15. NieR Director Quits Cavia/AQi - IGN, https://uk.ign.com/articles/2010/11/04/nier-director-quits-caviaaqi, ανακτήθηκε στις 2019-11-16 
  16. «Nier Director Yoko Taro Steps Out Of Retirement To Help Square Enix Social Game». Siliconera (στα Αγγλικά). 12 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  17. «『【仕事】モンスター×ドラゴンの話。』». ヨコオタロウの日記 (στα Ιαπωνικά). Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  18. «Drakengard 3's Director Is Keen for Drakengard 4». Kotaku (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  19. «【週刊ファミ通 2014年1月9発売号】『ドラッグ オン ドラグーン』シリーズを手掛けたヨコオタロウ氏の短期連載コラムがスタート! - 『ドラッグ オン ドラグーン3』特設ブログ DoD3通信|ファミ通.com». www.famitsu.com (στα Ιαπωνικά). Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  20. 20,0 20,1 «Nier Creator Taro Yoko Started His Own Company - Siliconera». web.archive.org. 29 Ιουνίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  21. «Yoko Taro's Circle of No Good Thinking (3 of 4)» (στα Japanese). Famitsu (Enterbrain) (1312). 2014-02-06. 
  22. «Watch Taro Yoko discuss Drakengard 3 as a sock puppet». Destructoid (στα english). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  23. 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 «Drakengard, Nier director discusses methods for telling powerful, strange stories | Polygon». web.archive.org. 26 Μαΐου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  24. 24,0 24,1 Corriea, Alexa Ray (20 Μαρτίου 2014). «Drakengard, Nier director discusses methods for telling powerful, strange stories». Polygon (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  25. «Drakengard 3 Downloadable Stories Made Over Ramen». Siliconera (στα Αγγλικά). 18 Ιουνίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  26. «NieR and Drakengard Creator Says NieR Was Inspired By 9-11». Siliconera (στα Αγγλικά). 20 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  27. «NIER Preview». videogamer.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  28. «Drakengard Had Multiple Endings Because Taro Yoko Was Told There Wouldn't Be A Sequel - Siliconera». web.archive.org. 29 Μαΐου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  29. «電撃 - 『NieR』の新作は前作を遊んだファンほど混乱する!? ヨコオタロウ氏ら開発スタッフに直撃インタビュー». web.archive.org. 19 Ιουνίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  30. «Yoko Taro Talks About How His Favorite Shmup Ikaruga Has Influenced His Games». Siliconera (στα Αγγλικά). 1 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  31. «4Gamer.net ― 8月末から大型アップデートが順次実装。ハンゲームのチャネリングも始まる「MONSTER×DRAGON」開発・運営インタビュー». web.archive.org. 24 Μαΐου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  32. «【GDC 2014】ヨコオタロウ氏が語るゲームシナリオの書き方。変わった人のための変わったゲーム / GameBusiness.jp». web.archive.org. 27 Απριλίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  33. «Square Enix and Yoko Taro announce SINoALICE for smartphones - Gematsu». web.archive.org. 16 Φεβρουαρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  34. «FINAL FANTASY XIV на Твитеру: "Presenting the next alliance raid series: YoRHa: Dark Apocalypse–from the minds of renowned NieR creators Yosuke Saito and YOKO TARO! #FFXIV… https://t.co/FgOaqxvsy8"». web.archive.org. 11 Φεβρουαρίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019.  Εξωτερικός σύνδεσμος στο |title= (βοήθεια)CS1 maint: Unfit url (link)
  35. 35,0 35,1 «『【仕事】コミック「ドラッグ オンドラグーン 死ニ至ル赤」の監修』». ヨコオタロウの日記 (στα Ιαπωνικά). Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  36. «ドラッグ オン ドラグーン3 STORY SIDE | SQUARE ENIX». web.archive.org. 26 Ιουλίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  37. «君死ニタマフ事ナカレ | ビッグガンガン | SQUARE ENIX». web.archive.org. 24 Μαρτίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  38. Drakengard3. «YoRHa». Fire Sanctuary (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 
  39. «君死二タマフ事ナカレ 零 | オッドステージ | オッドエンタテインメント (Thou Shalt Not Die Zero Official Site)». 君死二タマフ事ナカレ 零 | オッドステージ | オッドエンタテインメント (στα Ιαπωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]